Polski Ustawodawca wpadł na całkiem niezły pomysł na odpowiedź na postawione pytanie: "Jeżeli zbankrutuje deweloper, który wybudował Ci mieszkanie to bank Ci je zabierze". Taka jest generalnie moja smutna refleksja na temat ustawy z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie 20 lutego bieżącego roku.
W obecnym stanie prawnym banki i deweloperzy mogą zastawić na kupującego mieszkanie tyle pułapek, że żeby wszystkie omówić można by napisać książkę. Najczęstszym przykładem jest zawieranie umów przedwstępnych sprzedaży w zwykłej formie pisemnej i nazywanie takich umów "deweloperskimi" czy stosowanie szeregu postanowień umownych niedozwolonych w obrocie konsumenckim. Jako przykład takiej klauzuli można wskazać, postanowienie, na mocy którego kupujący udziela sprzedającemu nieodwołalnego pełnomocnictwa do ustanawiania służebności, dokonywania podziałów nieruchomości wspólnej i wykonywania wielu innych uprawnień właściciela. Jakby tego było mało kolejną pułapkę przygotował Ustawodawca.
Ustawa nowelizuje szereg przepisów regulujących funkcjonowanie ksiąg wieczystych, a przede wszystkim hipoteki. Nowelizacja
jest uznawana za największą od czasu wejścia ustawy w życie. Istotnie dojdzie do bardzo poważnych zmian w dotychczasowej regulacji hipoteki. Ja chciałbym jednak poświęcić trochę miejsca na omówienie szczególnie jednej z nich, mianowicie losów obciążania hipotecznego w sytuacji podziału nieruchomości. Zainteresowanych podsumowaniem i omówieniem pozostałych zmian odsyłam do artykułów opublikowanych na łamach
Dziennika Gazety Prawnej (artykuł płatny) oraz
Prawnikow.pl
Dlaczego temat jest godny uwagi?
Już wyjaśniam. Obecnie, tj. do dnia 20 lutego 2011 r., stan prawny przedstawia się w ten sposób, iż w przypadku dokonania podziału nieruchomości obciążonej hipoteką,
hipoteka obciążająca dotychczas nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział. Jest to tzw. hipoteka łączna - art. 76 ust. 1 u.k.w.h. Zatem w przypadku dokonania podziału nieruchomości skutek obciążenia hipoteką nieruchomości powstałych przez podział powstaje z mocy ustawy. Jednakże ust. 4 tegoż art. przewiduje (jeszcze) istotny wyjątek. Mianowicie art. 76 ust. 1 u.k.w.h. nie ma zastosowania do hipoteki zabezpieczającej kredyt udzielony na budowę domów mieszkalnych, jeżeli podział nieruchomości polega na przeniesieniu własności części nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym. W takim przypadku podział hipoteki reguluje umowa - art. 76 ust. 4 u.k.w.h. W nowym stanie prawnym, tj. po dniu 20 lutego 2011 r. zniknie ograniczenie z art. 76 ust. 4 u.k.w.h.